توجه
این کتاب در حال نوشته شدن است. فصل‌ها کاملتر خواهد شد. شما در حال دیدن آن هستید چون نیازی نیست چیزی برای دیده شدن منتظر کامل
شدن بماند. چیزها همیشه در حال تکمیل شدن هستند، در این مورد هم همینطور است با این اختلاف که عملا تازه شروع به ساخته شدن
کرده؛ ولی دلیلی ندارد همین حالا هم به درد کسی نخورد. انتظار می‌رود در طول یک ماه آینده، همه فصل‌های اصلی نوشته شوند.
ترکیب دوچرخه و حمل و نقل عمومی
تهران شهر بزرگ و شیب‌داری است. درست است که رفت و‌آمد با دوچرخه در آن ممکن است ولی اینکار می‌تواند زمان‌بر یا خسته کننده باشد. راه حل این مساله در همه دنیا ترکیب دوچرخه سواری و حمل و نقل عمومی است. فرض کنید من بتوانم دوچرخه‌ام را داخل مترو بیاورم یا جلوی اتوبوس‌های واحد جایی برای حمل دوچرخه تعبیه شده باشد. در این صورت افراد می‌توانند با دوچرخه از خانه خارج شوند و خود را به مترو یا ایستگاه اتوبوس برسانند، قسمت اعظم مسیر را با اتوبوس یا مترو طی کنند و بعد از خروج از مترو یا اتوبوس، قسمت آخر را دوباره با دوچرخه طی کنند. در جهان به این ایده «کیلومتر/مایل آخر» می‌گویند.
کاملا قابل پذیرش است که با ظرفیت فعلی حمل و نقل عمومی در تهران، این ایده امکان عملیاتی شدن کامل ندارد اما اولا باید از جایی شروع کرد و در ثانی می توان طرح‌هایی مشابه به کار بست. مثلا در بعضی کشورها وارد کردن دوچرخه به مترو نیازمند یک بلیت اضافه است یا در ساعات پیک ترافیک ممکن نیست یا محدود به واگن‌هایی خاص است. در حال حاضر از نظر قانونی متروی تهران موظف است در تمام طول هفته پذیرای دوچرخه‌های تاشو و در روزهای تعطیل پذیرای همه دوچرخه‌ها باشد ولی به خاطر جدید بودن قانون، گاهی حتی مسوولین مترو هم با مساله مخالفت کرده، نسبت به این قانون ابراز بی اطلاعی می‌کنند.
مسیرهای کاراتر دوچرخه
در حال حاضر تهران مسیرهای دوچرخه زیادی دارد ولی فهرست دقیقی از آن‌ها در دست نیست. همچنین مسیرهای دوچرخه شدیدا مبتنی بر استفاده دانشجویی و مسیرهای ساده طراحی شده است. برای کاراتر شدن این مسیرها، لازم است این میسرها با نیازهای روزمره دوچرخه سواران شهری وفق داده شوند. برای مثال تهران شدیدا نیازمند مسیرهای جنوب به شمال است. بودن یک میسر دوچرخه برای مثال در طول خیابان ولیعصر، می‌تواند کمکی جدی به دوچرخه سوارانی باشد که می‌خواهند از دوچرخه برای رفت و‌آمد روزمره‌شان استفاده کنند.
ساختن چنین مسیرهایی ممکن است در ابتدا به نظر سخت برسد ولی خیابان‌های بسیاری در تهران قابلیت اضافه شدن یک میسر دوچرخه عالی را دارند. برای مثال می‌شود یک متر از پیاده روی عریض ولیعصر را به یک خط دوچرخه اختصاص داد یا در طول اتوبان مدرس، از منطقه خاکی یک خط ویژه دوچرخه ساخت. در حال حاضر بسیاری از مسیرهای دوچرخه در طول مسیرهای ساده ساخته شده‌اند (مثلا مسیرهای شرقی غربی) ولی اصلی‌ترین چیزی که نیاز است، کمک به حرکت جنوب به شمال است.
برای بررسی پر نیازترین مسیرها، می‌توان از ابزارهای کمکی مانند نقشه نقاط داغی که استراوا در اختیارمان گذاشته استفاده کرد:
با توجه به استفاده گسترده دوچرخه سوارها از برنامه استراوا، این نقشه می‌تواند پر ترددترین مسیرها را نشان دهد و تجربه کشورهای دیگر در ایجاد مسیرهای دوچرخه جدا از ترافیک اصلی خودرها، ایده ای خوب در عملیاتی کردن آن.
در شروع شاید ساده‌ترین کار اجازه رسمی ورود دوچرخه به خطوط ویژه در جاهایی که عرض کافی وجود دارد (مثلا مسیر ولیعصر) و تبدیل بخشی از پیاده روهای عریض به مسیرهای دوچرخه از طریق زیرسازی لازم و پل‌های مناسب دوچرخه در تقاطع‌ها است.
توقفگاه‌های امن
از مشکلات جدی دوچرخه، دزدیده شدن است. دوچرخه نیاز به روشن کردن ندارد و سبک است. کافی است یک نفر با مخفی کردن یک قیچی زنجیر بر در لای یک روزنامه به سمت دوچرخه برود، قفل را ببر و سوار شود و برود. این اتفاق زیاد می‌افتد و مشکلی جدی در زندگی کسانی است که می‌خواهند از دوچرخه به جای خودرو استفاده کنند و لازم دارند بتوانند آن را جایی پارک کنند. در صورت حضور ایستگاه‌های امن در کنار ایستگاه‌های مترو یا پارکینگ‌های سطح شهر، گرفتن این تصمیم که «با دوچرخه می‌رم» بسیار راحتتر خواهد بود. اگر من بتوانم به شکلی مطمئن دوچرخه‌ام را در ایستگاه مترو پارک کنم و بدانم نگهبانی مواظب آن است یا دوربینی آن را زیر نظر دارد، بسیار راحتتر تصمیم به ترکیب دوچرخه و مترو خواهم گرفت. این مساله در جهان حتی گاهی با جعبه‌های پارک دوچرخه جواب داده شده است.
حمایت قانونی
در حال حاضر، برای بسیاری از افراد قوانین مرتبط با دوچرخه چندان مشخص نیست. از نظر پلیس دوچرخه وسیله‌ای در سطح دیگر وسایل نقلیه است و حقوق و وظایف مشابه خودروها دارد. این مساله باید تبلیغ شود تا حضور و حق دوچرخه بر خیابان‌ها برای خودروها مشخص‌تر باشد. همچنین وظایف دوچرخه‌ها هم باید دقیق‌تر بیان شود. مثلا احترام به کل قوانین راهنمایی و رانندگی و لزوم داشتن چراغ و تجهیزات ایمنی.
شاهراه‌های دوچرخه
شاید بهترین شیوه ترویج دوچرخه‌سواری، انجام کاری است که دوچرخه سواری نه فقط یک فعالیت مفید برای جامعه که به یک فعالیت مفید برای فرد تبدیل شود. این مساله در زندگی شهری به معنی طراحی شهر به شیوه ای انسان محور است که در آن دوچرخه اولویتی بالاتر از خودرو داشته باشد و استفاده از آن، به افراد اجازه دهد سریعتر از خودرو به مقصد خود برسند. طراحان شهری لندن، با ایده‌ای مشابه شروع به ایجاد ابرشاهراه‌های دوچرخه‌ای کردند که هدفشان اتصال بهتر نقاط مهم شهر و ایجاد مسیرهای امن برای دوچرخه در شلوغ‌ترین بخش‌های شهر است. این مساله باعث شد در اصلی‌ترین ترددها، دوچرخه تبدیل به کاراترین روش شود و افراد بیشتری فقط برای اینکه بتوانند به راحتی و سرعت به مقصدشان در نقاط شلوغ برسند، سوار دوچرخه شوند و رکاب بزنند. ایده‌ای مشابه در تهران ممکن است کارا باشد. در صورتی که چند خط و حلقه اصلی بتوانند ایستگاه‌های مهم، مقاصد تجاری و نقاط زندگی را به شکلی امن به یکدیگر وصل کنند، افراد زیادی برای رهایی از ترافیک به سمت دوچرخه خواهند آمد. برای آشنایی بیشتر با سوپرهای‌وی‌های دوچرخه لندن، به این صفحه مراجعه کنید.
