انتخاب سایز دوچرخه نمونه خوبی از اصطلاح سهل و ممتنع است. چیزی که ساده است ولی دردسر هم دارد. مشکل اینجاست که نه فقط تولید کنندههای مختلف به شکلهای مختلفی از سایز حرف میزنند که در ایران هم همه جور عددی برای اشاره به سایز دوچرخه استفاده میشود. از آنطرف حتی بارها مشاهده میکنید که فروشندههای غیرحرفهای، سایز چرخ را به جای سایز دوچرخه میگویند و سعی میکنند به شما دوچرخه سایز ۲۹ بفروشند (:
اما بگذارید ببینیم سایز دوچرخه به طور خاص چطور حساب میشود. در فصل آشنایی با اجزای دوچرخه متوجه شدیم که بخش مرکزی، بدنه دوچرخه است. چند میله که به شکلی معمولا مثلثی به هم وصل شدهاند. چنین چیزی:
عدد صحیح برای حرف زدن در مورد سایز یک دوچرخه، طول قسمتی است که با عبارت Center to Center مشخص شده. مثلا اگر این میله ۱۷ اینچ باشد، میگویند سایز این دوچرخه ۱۷ است. حالا که با مفهوم عمومی سایز اشنا شدیم، ببینیم چگونه باید کشف کنیم که چه دوچرخهای برای ما مناسب است.
برای بررسی سایز دوچرخه، یک کار ساده، این است که قد خودتان را صادقانه اندازه بگیرید و از جدولهایی که میگویند، چه قدی باید چه سایزی سوار شود استفاده کنید. اما این خیلی دقیق نیست چون طول بالاتنه شما در اندازه دوچرخهتان تفاوت جدی ایجاد نمیکند. روش بهتر سنجیدن چیزی است به نام inseam. فاصله فاق پا تا زمین. در شکل زیر قسمت قرمز رنگ، اینسیم شما را نشان میدهد.
برای به دست آوردن این اندازه، میتوانید کنار دیوار بایستید، یک کتاب محکم رو بین پاها بگذارید و بالا بیاورید تا به فاق پا برسد. بعد کافی است جای کتاب روی دیوار را تا زمین اندازه بگیرید و عدد مهم اینسیم خودتان را به دست بیاورید. حالا اکثر جدولهای انتخاب سایز دوچرخه برای شما قابل خواندن میشوند. مثلا این جدول اطلاعاتی مناسب دارد:
این جدول به شما میگوید برای اینسیم شما چه سایزی از دوچرخه کوهستان یا جاده مناسب است و منطقا قد شما باید در چه حدودی باشد. البته به این هم دقت کنید که بعضی تولید کنندهها (مثلا جاینت) به جای استفاده از این اعداد، دوچرخهها را با اندازه های ایکس اسمال و مدیوم و لارج و ایکس لارج معرفی میکنند و در جدولی مخصوص خودشان، میگویند که برای هر حدود قدی (یا اینسیم) چه سایزی از دوچرخه پیشنهاد میشود.
تنظیم ارتفاع زین
بعد از انتخاب دوچرخه با سایز مناسب، بسیار مهم است که ارتفاع زین هم به شکل درستی تنظیم شود. برای سلامت و قدرت مناسب در حین دوچرخه سواری، باید زین به اندازهای بالا باشد که وقتی یک رکاب به طور کامل پایین میرود، پای شما در حالت کشیده قراره گیرد.
یک ایده خوب برای انجام این تنظیم، ثابت نگه داشتن دوچرخه توسط یک نفر و تلاش شما برای رکاب زدن به جلو و عقب در وضعیتی است که تنها پاشنه پای شما روی رکاب قرار گرفته باشد. شاید هم توصیه قابل قبول برای دوچرخه سوارهای شهری یا تازه کارها یا کسانی که هنوز به دوچرخهشان عادت نکردهاند این است که زین را دو سه سانت پایینتر قرار دهند تا توقف در شهر برایشان راحتتر شود. اما بعد از عادت کردن به دوچرخه جدید، تنظیم زین در جای صحیح به قدرت رکاب زنی و سلامت پای شما کمک بیشتری خواهد کرد.
تنظیمات دیگر
اگر در سطح حرفهای دوچرخه سواری کنید، میدانید که چندین و چند تنظیم دیگر هم وجود دارد. فاصل فرمان، عرض فرمان، زاویه نشستن و غیره و غیره همه باید برای هر دوچرخه سوار تنظیم شوند. اما این اتفاق معمولا در سطح دوچرخه سواری شهری ما نمیافتد. نکتهای که مهم است این است که مدلهای مختلف دوچرخه، تناسبهای مختلفی دارند و ممکن است یک نفر ترجیح دهد خمتر روی دوچرخه بنشیند یا دستانش بازتر باشد یا هر تغییر دیگر. در نهایت حتما باید سوار دوچرخه شوید و وضعیت بدنی خودتان را بررسی کنید و مطمئن شوید که مستقل از سایز، دوچرخه برای شما راحت و مناسب است.
سایز کودکان
اکثر بحثهای مطرح شده در این فصل مربوط به افراد بالغ است. در کودکان معمولا برای سایز دوچرخه به سایز چرخ توجه میکنند. به این جدول نگاه کنید:
البته کماکان نشستن کودک روی دوچرخه اطلاعات بهتری به شما میدهد و نباید فراموش کنید که بچهها سریع بزرگ میشوند و بهتر است دوچرخه ای انتخاب شود که چند سالی پاسخگو باشد.